นายประสาร ไตรรัตน์วรกุล ประธานสภาสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (ทีดีอาร์ไอ) กล่าวปาฐกถาในงานสัมมนาประจำปี 63 “แฮกระบบราชการเปลี่ยนระบบปฏิบัติการประเทศ” ในหัวข้อรัฐและระบบราชการไทยความท้าทายข้างหน้าของประเทศว่า จากการสำรวจของทีดีอาร์ไอ พบว่า โควิด-19 ทำให้คนไทย 75% มีรายได้ลดลงจากช่วงก่อนหน้า และมากกว่า 40% รายได้ลดลงมากกว่า 50% โดยคนจน หรือคนที่จนกว่า มีรายได้ลดลงมากกว่าคนที่มีรายได้มากกว่า ทำให้มีความเป็นไปได้ที่หลังโควิด-19 คนชั้นกลางจำนวนหนึ่งจะกลายเป็นคนจน และคนจนอยู่แล้วจะกลายเป็นคนยากจนเข็ญใจ ส่งผลให้ความเหลื่อมล้ำของประเทศสูงขึ้น กระทบต่อระบบเศรษฐกิจประเทศ
นอกจากนี้ ผลจากโควิด-19 ซึ่งทำให้ภาคเอกชนมีปัญหา ไม่สามารถขับเคลื่อนเศรษฐกิจ และดูแลตัวเองได้นั้น จะยิ่งทำให้ภาระการแก้ปัญหาประเทศ และการขับเคลื่อนเศรษฐกิจถูกส่งกลับมาที่รัฐบาล และระบบราชการ ซึ่งนานแล้วไม่เคยเกิดขึ้นเช่นนี้ จึงไม่แน่ใจว่าระบบราชการขณะนี้ จะรองรับภาระนี้ได้เพียงใด เพราะไม่ได้ปฏิรูปมานานแล้ว ขณะที่เอกชนและภาคส่วนอื่นกำลังเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว และที่ผ่านมา หากรัฐบาล หรือผู้มีอำนาจดีและเข้มแข็ง จะขับเคลื่อนการพัฒนาระบบราชการไปในทางที่ดีได้ แต่การมีนักการเมืองบริหารประเทศ หากรัฐบาล หรือผู้บริหารประเทศหวังพึ่งแต่ระบบราชการ ซึ่งอ่อนแออยู่แล้วเหมือนปัจจุบัน ประเทศจะเดินหน้าได้ยาก
ดังนั้น เพื่อที่จะขับเคลื่อนเศรษฐกิจ ระบบราชการต้องปรับเปลี่ยน 5 เรื่อง คือ
1.เพิ่มประสิทธิภาพและความยั่งยืน โดยเปลี่ยนจากผู้คุมกฎเป็นผู้สนับสนุน ลดทอนกฎเกณฑ์ และกฎหมายที่เพิ่มต้นทุน ความยุ่งให้กับภาคเอกชน และระบบเศรษฐกิจ เร่งปฏิรูประบบการศึกษา และรัฐวิสาหกิจ
2.เพิ่มความโปร่งใสและตรวจสอบได้ในทุกกรณี ลดการทุจริต และการเอื้อประโยชน์แก่คนบางกลุ่ม
3.เพิ่มความทั่วถึงและเป็นธรรม ลดการช่วยเหลือแบบเกาไม่ถูกที่คัน และทำนโยบายแบบเฉพาะจุด เฉพาะที่มากขึ้น รวมทั้งสนับสนุนให้ท้องถิ่นมีอำนาจอย่างเหมาะสม เพื่อแก้ไขปัญหาในท้องถิ่นด้วยตัวเอง
4.ระบบราชการต้องร่วมมือกันเอง และร่วมมือผู้ที่เกี่ยวข้องในทุกภาคส่วนมากขึ้น เพื่อแก้ไขปัญหาให้ลุล่วง และ
5.สร้างแรงจูงใจให้ข้าราชการ ทำหน้าที่เพื่อผลประโยชน์ของประเทศเป็นเป้าหมาย โดยอาจให้ผลตอบแทนเพิ่มขึ้นเพื่อจูงใจ แต่ที่สำคัญคือ ต้องปลุกจิตสำนึกในการทำงานเพื่อประชาชนให้เข้มแข็งต่อเนื่อง