ทางออกของประเทศไทยอยู่ที่ไหน? เบื้องต้นเราจำเป็นที่จะต้องสร้างเครื่องยนต์ทางเศรษฐกิจสามตัว เพื่อที่จะเร่งเครื่องเศรษฐกิจไทยให้กลับมาเดินหน้าได้เร็วและราบรื่น
สร้างเครื่องยนต์ตัวใหญ่ ที่กระฉับกระเฉงและสร้างสรรค์
รายงาน World Development Report (2024) ของธนาคารโลก เสนอว่าประเทศกำลังพัฒนาควรกระตุ้นบริษัทขนาดใหญ่ในระบบเศรษฐกิจ (Disciplining powerful incumbents) ให้กระฉับกระเฉงและลงทุนเพื่อพัฒนาเทคโนโลยี ผลิตภาพและกระบวนการผลิตให้ซับซ้อนยิ่งขึ้น หากไม่มีการกระตุ้นดังกล่าว บริษัทขนาดใหญ่ที่มีส่วนแบ่งตลาดและอำนาจต่อรองสูง (dominant power) ก็อาจจะใช้อำนาจนั้นแสวงหากำไรง่าย ๆ แทนการพัฒนา เช่น บริษัทอาจจะเลือกผลิตโดยใช้แรงงานราคาถูกต่อไป โดยไม่ลงทุนเครื่องจักรใหม่ และไม่ลงทุนอบรมพัฒนาทักษะแรงงาน เป็นต้น
การจะกระตุ้นให้เครื่องยนต์ตัวใหญ่ ใช้กำไรสะสมไปในทิศทางที่ก้าวหน้าสร้างสรรค์ด้วยความเร็ว สามารถทำได้โดย 1. บังคับใช้กฎหมายแข่งขันทางการค้า เพื่อป้องกันการค้าที่ไม่เป็นธรรมและกระตุ้นการแข่งขัน 2. ลดอุปสรรคการเข้าสู่ตลาดของผู้แข่งขันรายใหม่ 3. สนับสนุนส่งเสริมบริษัทขนาดเล็กที่มีนวัตกรรมสูง และปกป้องมิให้ถูกรายใหญ่เอาเปรียบหรือ เข้าซื้อกิจการเพื่อฆ่าธุรกิจ (Killer acquisition)
และ 4. ผลักดันบริษัทขนาดใหญ่ที่รับความเสี่ยงได้มาก (เพราะมีกำไรสะสมสูง) ให้ดำเนินกิจกรรมที่ยากแต่ดีต่อเศรษฐกิจในภาพรวม เช่น การออกไปแข่งขันในตลาดโลก บุกตลาดเกิดใหม่ หรือ การลงทุนในนวัตกรรม เป็นต้น
จะเห็นว่าการกระตุ้นเครื่องยนต์ตัวใหญ่ เป็นเรื่องวิธีกำกับดูแลมากกว่าจะเป็นการกระตุ้นด้วยเงิน จึงไม่มีข้อจำกัดทางการคลังมากนัก (แต่มักจะเจอข้อจำกัดทางการเมืองเสียมากกว่า)
สร้างเครื่องยนต์ตัวใหม่ ด้วยเงินลงทุนระหว่างประเทศและการเชื่อมต่อห่วงโซ่มูลค่าโลก